Probleemflora

Een berucht voorbeeld van een invasieve plant is de Japanse duizendknoop. Deze plant komt oorspronkelijk uit Oost-Azië en groeit heel snel. Met zijn sterke wortels weet hij zich overal tussen te dringen, wat soms ook schade veroorzaakt. De Japanse Duizendknoop verdringt ook de planten die hier van nature groeien. Verwijderde stukken van de plant moeten in de grijze container, want zelfs het kleinste stukje wortel kan weer uitgroeien tot een complete plant.

Dit is de reuzenberenklauw, afkomstig uit de Kaukasus. De reuzenberenklauw kan tot vijf meter hoog worden en produceert grote hoeveelheden zaden. Het blad en sap van de plant kan bij contact met de huid en blootstelling aan zonlicht ernstige brandwonden veroorzaken. De planten van reuzenberenklauw sterven in de winter geheel af. Er blijft dus geen wortelsysteem over dat de bodem vasthoudt. Vooral langs waterlopen en bij andere taluds regent de bodem daardoor ’s winters weg. Verwijderde berenklauwen gooit u bij het restafval in de grijze container. Draag bij het verwijderen van berenklauw altijd beschermende kleding. Is er toch huidcontact met de plant geweest? Was het huidoppervlak dan overvloedig met water.

De grote waternavel groeit snel en vormt dichte matten op het wateroppervlak die wel 30 cm dik kunnen worden. Sloten en vaarten raken verstopt en ook recreatie op en aan het water zoals varen, vissen en zwemmen is niet meer mogelijk. De dichte begroeiing verlaagt het zuurstofgehalte van het water. Dit kan leiden tot massale vissterfte. Verwijderde waternavel gooit u bij het restafval in de grijze container.

De reuzenspringbalsemien met zijn lieflijke roze bloemkelkjes lijkt een leuke aanvulling op tuin en landschap. Maar ook dit is een invasieve soort die de inheemse soorten verdringt. De springbalsemien dankt zijn naam aan de manier waarop deze plant zich verspreidt: bij aanraking schieten de zaden weg! Springbalsemien produceert grote hoeveelheden nectar. Dat lijkt op het eerste gezicht positief voor de bijen. Maar omdat deze plant zich razendsnel verspreidt en dus in groten getale aanwezig is, bezoeken de bijen de andere, inheemse nectarplanten vervolgens veel minder. Bijen zorgen voor de bestuiving van de planten en dus ook voor de voortplanting. De inheemse soorten zullen zich met minder bijenbezoek veel minder of niet meer kunnen voortplanten. Ook de springbalsemien sterft in de winter in zijn geheel af. Daardoor kan de bodem ’s winters weg regenen. De bodemkwaliteit gaat hierdoor sterk achteruit. Verwijderde springbalsemienen gooit u bij het restafval in de grijze container.

Ambrosia, ook bekend als alsem-ambrosia of hooikoortsplant, kan ernstige allergische reacties veroorzaken zoals hooikoorts, astma en jeukende, tranende oogleden. De bloeitijd van ambrosia verlengt het allergieseizoen, waardoor mensen langer last hebben van hun allergieën. Ambrosia kan landbouwgewassen overwoekeren, wat leidt tot verminderde opbrengsten en hogere kosten voor onkruidbestrijding. Verwijderde ambrosia gooit u bij het restafval in de grijze container. Draag bij het verwijderen van Ambrosia beschermende kleding om allergische (huid)reacties te voorkomen.

Onderdeel van de biodiversiteit

Het Jacobskruiskruid is een inheemse plant en ook deze behoort tot de zogeheten “probleemflora”. De naam van de plant wordt vaak afgekort tot JKK. Het Jacobskruiskruid speelt een rol in de inheemse biodiversiteit. Het JKK is vrijwel de enige waardplant voor de Sint Jacobsvlinder. Overmatige bestrijding van een plantensoort die deel uitmaakt van de natuurlijke inheemse biodiversiteit kan negatieve effecten hebben op andere plant- en diersoorten in het ecosysteem.

Moeilijkheid van bestrijding

Jacobskruiskruid heeft een hardnekkige zaadbank in de bodem. Een zaadbank is een slimme overlevingsstrategie die veel planten gebruiken. In slechte seizoenen laten zij een voorraad kiemkrachtige (levende) zaden in de bodem achter die wachten op gunstige omstandigheden om te kiemen. De zaden van het JKK blijven 5 jaar of langer kiemkrachtig. 

Het kruid verspreidt zich bijzonder snel. Zelfs intensieve bestrijdingsprogramma's kunnen niet garanderen dat het volledig verdwijnt. Hierdoor kan bestrijding een eindeloze en kostbare inspanning worden. Experts menen dat een focus op lokale korte termijn bestrijding niet duurzaam is en dat het beter is om te kijken naar overkoepelende langetermijnstrategieën. Het is efficiënter om samen te werken met regionale natuurorganisaties en met de provincies om het probleem collectief aan te pakken, in plaats van een geïsoleerde gemeentelijke aanpak. Dat wil niet zeggen dat we het JKK maar zijn gang laten gaan, dat doen we beslist niet. Maar we hebben niet de illusie dat we het JKK binnen de eigen gemeente 100% kunnen uitbannen.

In deze beslisboom ziet u hoe we op dit moment omgaan met meldingen van JKK.

Raad De Wolden vraagt om actie van provincie

Tijdens de besluitvormende vergadering - d’r op an - van donderdag 24 oktober 2024 dienden de fracties van Gemeentebelangen en D66 een motie in met verzoek richting de provincie Drenthe. Ze pleiten voor duidelijke richtlijnen op provinciaal niveau om het Jakobskruiskruid, een omstreden plant, effectief te beheersen en te strijden. Dit kan bijvoorbeeld door preventief te maaien voor de bloei. Het Jakobskruiskruid valt onder de probleemsoorten, vooral boeren ervaren overlast. De plant kan schadelijk zijn voor zoogdieren. Hoewel veel dieren de plant vermijden vanwege de bittere smaak, blijft er een risico dat vee de giftige plant alsnog eten als het gemaaid en gedroogd is en er ziek van worden.

Ecologische waarde

Wettelijk gezien hebben gemeenten geen verplichting om het Jakobskruiskruid te bestrijden. Gemeentebelangen en de fractie van D66 dienden een motie in met de oproep om in provinciaal verband op te trekken voor beheersing van de plant, want de groei van het Jakobskruiskruid stopt niet bij de gemeentegrens en de beheersing van deze plant enkel binnen de gemeente zou het spreekwoordelijke dweilen met de kraan open zijn. De motie van Gemeentebelangen en D66 voor een provinciale aanpak van het Jakobskruiskruid werd unaniem aangenomen.